Baş ağrıları kafadaki bazı yapılardaki –kaslar, sinüsler, damarlar, sinirler, beyin ve beyni saran yapılar gibi– bazı bozukluklara bağlı olarak gelişir.
En sık rastlanan baş ağrıları gerilim tipi baş ağrıları ve migren tipi baş ağrılarıdır.
Gerilim tipi baş ağrıları
Gerilim tipi baş ağrıları ya da gerginlik baş ağrıları kafa ve ense kaslarının gerginliği ve kasılmasından ileri gelmektedir. Bunlar, ya meslek icabı kötü bir duruşun neticesi, veya büyük bir çoğunluğunda görüldüğü gibi ruhi bir gerginlik, bir anksiyete halinin ifadesi olarak karşımıza çıkar.
Tedavide trankilizanlar, anksiyolitikler, miyoreleksanlar kullanılır.
Migrenler
Migrenler nöbetler tarzında gelen ve ekseriya başın bir yarısında başlayan zamanla etrafa yayılan, buna ilave olarak bulantı, kusma, ishal ve sinirlilik gibi belirtilerle ortaya çıkan bir arazdır. Erkeklere göre kadınlarda daha çok görülür.
Tedavi
Tedavide ergo alkoloidler kullanılır. Migrenlerin akupunktur ile yan etkisiz, etkin ve kalıcı tedavisi mümkündür.
LOKALİZASYONLARINA GÖRE MİGRENLER
Baş ağrıları ve migrenler akupunktur ile tedavi edilen hastalıkların başında gelir. Batıda akupunktur tedavisi gören hastaların üçte biri baş ağrısı ve migrenlerden şikayetçidir. Geleneksel çin anlayışına göre kronik baş ağrıları ve migrenler baştaki yang meridyenlerde chinin birikmesi veya tıkanmasından ileri gelir. Vücuttaki altı yang meridyen başta başlar veya başta sonlanır. Baş ağrılarının lokalizasyonu (ağrının yerleşimi) ve ağrının yayılımı akupunktur tedavisinde önemlidir. Lokalizasyonlarına göre migrenler ve baş ağrılarını dört ana grupta inceleyebiliriz.
Şakak, temporal
Alın, frontal
Yan, parietal
Tepe baş ağrıları
Çin tıbbına göre birçok hastalığın kökeni enerji dolaşımı bozukluğudur. Chi denilen enerji meridyenlerde sırayla gün içinde birbirini takip ederek dolanır. (akciğer – k bağırsak – mide – dalak – kalp – i bağırsak – mesane – böbrek – dolaşım – ü ısıtıcı – s kesesi – karaciğer). Her meridyenin gün içinde enerjinin maksimize olduğu bir zaman dilimi vardır. Örnek: kalp meridyeni için enerjinin en yoğun olduğu zaman dilimi saat 11-13 arasıdır.
Birbirini takip eden meridyenler eksen oluştururlar. Yang meridyenlerin eksenleri:
Üçlü ısıtıcı-safra kesesi ekseni: shao yang
Kalınbağırsak-mide ekseni: yang ming
İncebağırsak-mesane ekseni: tai yang
ŞAKAKTA LOKALİZE, TEMPORAL BAŞ AĞRILARI, SAFRA MİGRENLERİ, SHAO YANG TİPİ MİGRENLER
Temporal baş ağrısının semptomları belirtileri; mide bulantısı, yağlı yiyeceklerden tiksinme, dilde acı tattır. Aşırı yağlı ve ağır yemek; alkol, rüzgar tetikleyici olabilir. Sorguda sıklıkla hepatit bulunur. Lokalizasyon ve belirtiler üçlü ısıtıcı – safrakesesi eksenine uyduğundan shao yang baş ağrılarından bahsedilir. Hasta sıklıkla migrenle uyanır. Bu durumda baş eklemi blokajı düşünülmelidir. Çoğu kez safrakesesi ve karaciğer basmaya hassastır. Safrakesesi ve karaciğerin göğüs ve karın duvarındaki alarm noktaları da hassastır. (Mu noktaları; LR14, GB24, GB22). Klasik akupunktur kuramına göre kızgınlık, öfke ve hiddet karaciğer – safrakesesi fonksiyon dairesine uyar. Sessiz ve bastırılmış öfke karaciğere yin, yüksek sesli reaksiyonlar küfretme lanet okuma gibi safrakesesine yang uyar.
Baş ağrılarının yaklaşık yüzde ellisi bu gruptadır.
Tedavi: başlıca; baştaki ve uzak üçlü ısıtıcı-safra kesesi noktaları tedavi kapsamına alınır.
ALINDA LOKALİZE, FRONTAL BAŞ AĞRILARI, MİDE MİGRENLERİ, YANG MİNG TİPİ MİGRENLER
Frontal baş ağrılarında sıklıkla maksiller sinusta ve larinks lenflerinde bozucu odak söz konusudur. GLEDITSCH'e göre hastalık tablosunda bu bölgede ekseri alerji ve hiperplaziler göze çarpar. Mide migrenlerinde hastalarda sıklıkla esneme, boğazda yumru hissi, anoreksi ve geğirme bulunur. Burada migreni çözen, tetikleyen faktörler duygular, emosyonlardır. Çoğunlukla yorgun, cesaretsiz flegmatik tipler bu gruptadır. Girişim gücü azalmış, vehimli, endişeli, kaygılı, huzursuz, içe dönük kişilerdir. Anamnez ve alarm noktaları teşhiste önemlidir. Sıklıkla gastrit, gastroduodenit, kolit, ilgili Mu noktalarında hassasiyet vardır. (Mu noktaları; mide CV12, kalınbağırsak ST25).
Tedavi: başlıca; baştaki ve uzak kalınbağırsak-mide ekseni noktaları tedavi kapsamına alınır.
BAŞTA YANDA LOKALİZE, PARİETAL BAŞ AĞRILARI, ENSEDEN GÖZE YAYILAN OFTALMİK MİGRENLER, TAİ YANG TİPİ MİGRENLER
Yan baş ağrıları başta mesane meridyeni boyunca (B10-B2) lokalizedir. Bu migrenler kural olarak yirmi yaşından önce başlar. Çoklukla batıcı kesici, ağrılardır. Çözücü, tetikleyici faktörler besinler, tatlılar olabilir. Stres, parlak ışık, yanıp sönen ışık atağı başlatabilir. Başı hareket ettirme, yüksek sesli gürültü migren ağrısını kötüleştirir.
Tedavi: başlıca; baştaki ve uzak incebağırsak-mesane noktaları tedavi kapsamına alınır.
TEPEDE LOKALİZE BAŞ AĞRILARI
Tepe baş ağrıları geleneksel çin tıbbına göre karaciğer ateşinin yukarı çıkması na bağlıdır.
Tedavi: başta Gv20 ve uzak noktalar olarak karaciğer noktaları tedavi kapsamına alınır.
